Het eeuwenoude kasteel Ter Horst in Loenen staat in de steigers. Na ruim een eeuw (1915) krijgt het 27 meter hoge gebouw een grondige opknapbeurt zodat het weer- en windbestendig is voor de komende honderd jaar. De restauratie van het kasteel, dat dateert uit 1557, vergt een vermogen.
Ter Horst is een van de steeds spaarzamer wordende kastelen die nog in particuliere handen zijn. Eigenaar Alexander Russelman (51) kende de nodige zorgen voor hij het sein kon geven om te starten met de restauratie. Het heeft al met al vijftien jaar geduurd.
Hoe hoog de kosten oplopen wil Russelman niet kwijt. Na veel overleg, vergaderingen en mailverkeer kreeg hij van verschillende partijen subsidie toegewezen. Dat bedrag is echter lang niet toereikend om alles te kunnen bekostigen. Russelman: ,,Ik heb vijftien jaar moeten sparen om samen met de subsidies de restauratie mogelijk te maken. Het kost allemaal erg veel geld, want het moet allemaal wel origineel blijven. Geen modern materiaal.’’
Zoals vroeger
Dat betekent flink puzzelen. ,,Ik wil alles terugbrengen naar de situatie zoals het vroeger was. Zoals het torentje, dat vanaf het dak licht geeft aan de trapruimte. Er zit nu een noodvoorziening op, maar het wordt weer zoals vroeger. Daar zit een kostenplaatje aan, maar zo hoort het nu eenmaal. Gelukkig draagt het Prins Bernhardfonds bij en krijg ik een bijdrage van de Stichting Wijnand Hacfort. Daar ben ik erg blij mee want deze extra kosten waren niet in de begroting meegenomen.”
De grootste en kostbaarste klus van dit project, dat wordt geleid door de firma Hulshorst uit Aarlanderveen, is de vervanging van alle leien op het dak. Leidekkersbedrijf Van Wely deed veel moeite om een partij leien aan te kopen waarbij de steentjes allemaal uit dezelfde groeve komen. Leien uit verschillende groeven geven vaak kleine (kleur)verschillen te zien.
Koperen spijkers
De platte stenen wachten op het voorplein op de bevestiging op het dak. Een deel van het dak is al klaar, maar er moet nog veel gebeuren. De leien worden volgens een bepaald systeem met drie koperen spijkers vastgemaakt. ,,Een moeilijke klus die veel ervaring vergt’’, zegt Russelman.
De kasteelheer, geboren en getogen op Ter Horst, staat er verbaasd van hoe hij telkens weer ontdekkingen doet. Nu de steigers om het gebouw staan kan hij van dichtbij alles goed bekijken. Vooral de achterzijde (tot 1791 de voorzijde van het kasteel) geeft soms geheimen prijs. Volgens de kasteelheer is de achterzijde veel ouder dan 1557, toen het kasteel is gebouwd in de huidige omvang. Op deze plek zou vroeger, hij denkt zo rond 1300, al een hoekig torentje hebben gestaan.
Aangerommeld
Door verschillende stenen te gebruiken is volgens Russelman duidelijk te zien dat de metselaars vroeger maar een beetje hebben aangerommeld met muren en nisjes. Soms komt er plots een kleine onduidelijke ruimte in zicht. Wie de achterzijde van het kasteel bekijkt, ziet al snel dat hier geen lijn in zit.
In mei moeten de werkzaamheden klaar zijn, dan zijn er afspraken voor trouwpartijen. Eind 2020 volgt nog een kostbare klus. Het bordes voor het kasteel moet geheel vervangen worden. Ook dit vergt weer een fiks bedrag. Russelman is blij dat hij daarna een reeks van grote restauraties (koetshuizen, schuilkapel, poort, hoenderhok, kasteel) kan afsluiten. ,,Maar ik ben me er van bewust dat oude gebouwen veel onderhoud blijven vragen.’’
Bron: De Stentor
