Apeldoorn-Dierenskanaal
Apeldoorns-Dierenskanaal – Kanaal Zuid Loenen
Het kanaal heeft de functie waterhuishouding van het gebied. Ten behoeve hiervan wordt het kanaal gevoed door de Veluwse sprengen en beken, zoals de Vrijenbergerspreng en de Oosterhuizerspreng. Aan dit prachtige kanaal ligt een oude papierfabriek op de hoogte van Loenen “de middelste molen”. Langs de oostkant loopt een fraai vrij liggend fietspad. Op diverse plaatsen wordt er met kano’s gevaren, o.a. via “de Bron” is hiervoor een arrangement af te spreken.
Er is wel eens sprake om het kanaal weer bevaarbaar te maken voor pleziervaartuigen. Momenteel worden veel bruggen gerenoveerd en weer beweegbaar en bedienbaar gemaakt. Er is al veel geld geïnvesteerd om het kanaal weer bevaarbaar te maken. Te beginnen in het noordelijke gedeelte boven Apeldoorn.
Karakteristiek zijn de brugwachterwoningen die u hier en daar nog aantreft en herkenbaar zijn aan de vorm van de woning. Hier woonde vroeger de brugwachter. Deze bediende de brug en inde hiervoor het geld.
De geschiedenis van het kanaal
In 1825 werd begonnen met het graven van het Apeldoorns kanaal. Er werden sprengen gegraven om het kanaal te voorzien van voldoende water. In 1858 werd het kanaal vanaf Apeldoorn doorgetrokken naar Dieren. Door het kanaal konden schepen tot 40 á 50 ton varen. Op 1 december 1868 werd dit gedeelte van het kanaal officieel geopend. Uniek was de drietrapssluis in Dieren die de aansluiting met de IJssel vormde. De schepen werden steeds groter en het kanaal is rond 1930 breder en dieper gemaakt. Hierdoor konden er schepen door tot 200 ton.
Het scheepvaartverkeer van Dieren naar Apeldoorn nam steeds meer toe en in 1954 werd besloten dat het kanaal geschikt gemaakt moest worden voor schepen tot ca. 600 ton. De oude drietrapssluis in Dieren werd gesloopt en vervangen door een nieuwe sluis met een schutlengte van 75 meter. Later bleek dat er met een opwaardering van het kanaal niet voldoende rendement kon worden behaald en per 1 juni 1972 is het kanaal buiten gebruik gesteld voor vrachtvervoer.
In 1997 werd het kanaal overgedragen aan het Waterschap Veluwe. In 2001 werd een toekomstvisie opgesteld voor het inmiddels verwaarloosde kanaal. Hierin werd restauratie en het opnieuw bevaarbaar maken van het kanaal aanbevolen.
Anno 2009 is weer een klein stukje van het noordkant van het kanaal bevaarbaar: 3,4 km van de monding van de IJssel tot de Hezenbergersluis. Daarnaast zijn een aantal bruggen weer beweegbaar gemaakt en voorbereid op het openstellen van het kanaal voor de recreatievaart.
De Alblaplas
Op de hoogte van Loenen ligt de Albaplas. Hier werd tot voor enkele jaren terug zand uit gewonnen. Het terrein is nu natuurgebied en wordt als zodanig beheerd door de huidige eigenaar. De Albaplas is heel erg diep en heeft steile wanden. Zwemmen is dan ook ten strengste verboden.